Φόβος θανάτου – ανυπαρξίας

Τι είναι η θανατοφοβία;

Η θανατοφοβία είναι ένας έντονος φόβος για τον θάνατο ή τη διαδικασία του θανάτου, αλλιώς το αποκαλούμε «άγχος θανάτου».  Αυτό σημαίνει ότι το άτομο που το έχει ανησυχεί για τον δικό του θάνατο ή για τον θάνατο κάποιου αγαπημένου του προσώπου. Στην ουσία πρόκειται για ένα έντονο αίσθημα ανησυχίας ή πανικού για ορισμένες δραστηριότητες, αντικείμενα ή καταστάσεις που αφορούν τον θάνατο ή το ενδεχόμενο του επέλευσης του θανάτου και αποτελεί έναν τύπο αγχώδους διαταραχής.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ θανατοφοβίας και νεκροφοβίας;

Η θανατοφοβία είναι διαφορετική από τη νεκροφοβία. Η νεκροφοβία είναι ο φόβος για τους νεκρούς ή μέρη που περιέχουν τους νεκρούς, όπως τα νεκροταφεία.

Είναι η θανατοφοβία φυσιολογική;

Είναι φυσικό να νιώθετε κάποια ανησυχία για τον θάνατο. Άλλωστε, είναι φυσιολογικό να φοβάστε το άγνωστο, είναι μέρος του ενστίκτου επιβίωσης και θα λέγαμε ότι είναι και ένας εγγενής κληρονομικός φόβος. Μπορεί να πιστεύετε ότι ο θάνατος θα είναι τρομακτικός, επώδυνος ή μοναχικός. Αλλά αν έχετε θανατοφοβία, ο φόβος του θανάτου επηρεάζει την καθημερινότητά σας. Μπορεί να δυσκολέψει τη λειτουργικότητα στο σχολείο, την εργασία ή σε κοινωνικές καταστάσεις. Μπορεί να εμφανίσετε σωματικά συμπτώματα, όπως κρίση πανικού, όταν σκέφτεστε τον θάνατο. Μπορεί να κάνετε ό,τι μπορείτε για να αποφύγετε να μιλάτε για τον θάνατο ή τη διαδικασία του θανάτου ή ακόμα και να φοβάστε να κοιμηθείτε μήπως πεθάνετε στον ύπνο σας και δεν προλάβετε να ξυπνήσετε και να ενημερώσετε κάποιον.

Πόσο συχνή είναι η θανατοφοβία;

Έρευνες δείχνουν ότι το άγχος θανάτου είναι συχνό, αν και οι άνθρωποι τείνουν να μην αναφέρουν τα συναισθήματά τους. Μια μελέτη δείχνει ότι μεταξύ 3% και 10% των ανθρώπων αισθάνονται ότι είναι πιο νευρικοί από άλλους στη σκέψη του θανάτου.

Συμπτώματα και Αιτίες

Ποιος κινδυνεύει από θανατοφοβία;

Η θανατοφοβία μπορεί να επηρεάσει ενήλικες και παιδιά. Είναι πιο συχνή σε άτομα που:

• Έχουν κακή υγεία ή λαμβάνουν διάγνωση σοβαρής ασθένειας.
• Δεν έχουν θρησκευτικές πεποιθήσεις.
• Νιώθουν δυσαρέσκεια με τη ζωή τους.
• Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Έχουν άλλες φοβίες ή διαταραχές ψυχικής υγείας όπως κατάθλιψη ή άγχος.
• Έχουν γονείς ή αγαπημένα πρόσωπα που είναι ηλικιωμένοι, άρρωστοι ή ετοιμοθάνατοι. Έλλειψη στενών μελών της οικογένειας ή φίλων.
• Έχουν γίνει μάρτυρες ασθένειας, τραύματος ή βίας στις εργασίες τους.

Μια μελέτη υποδηλώνει ότι οι ηλικιωμένοι είναι πιο πιθανό να φοβούνται τη διαδικασία του θανάτου, ενώ οι νεαροί ενήλικες είναι πιο πιθανό να φοβούνται τον ίδιο τον θάνατο. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά ηλικιωμένων γονέων είχαν στην πραγματικότητα υψηλότερο επίπεδο άγχους θανάτου από τους γονείς τους, με κορύφωση γύρω στη μέση ηλικία.

Ποια είναι τα συμπτώματα της θανατοφοβίας;

Αν έχετε θανατοφοβία, οι σκέψεις του θανάτου μπορεί να προκαλέσουν έντονα συναισθήματα πανικού, φόβου, τρόμου ή κατάθλιψης. Μπορεί να αποφεύγετε μέρη ή καταστάσεις που φαίνονται επικίνδυνες. Μπορεί επίσης να αποκτήσετε εμμονή με την υγεία σας, ελέγχοντας συνεχώς για σημάδια ασθένειας. Δεν είναι ασυνήθιστο για άτομα με άγχος θανάτου να αφιερώνουν πολύ χρόνο ψάχνοντας για σπίλους, ελέγχοντας την αρτηριακή τους πίεση ή ερευνώντας ιατρικές πληροφορίες. Μπορούν να αναπτύξουν υποχονδρίαση, η οποία είναι μια διαταραχή που προκαλεί υπερβολική ανησυχία για την ασθένεια.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν με αυτά μιας κρίσης πανικού. Οι έντονες σκέψεις θανάτου μπορεί να προκαλέσουν:

1. Ρίγη.
2. Ζάλη.
3. Υπερβολική εφίδρωση (υπεριδρωσία).
4. Αίσθημα παλμών στην καρδιά.
5. Ναυτία.
6. Δύσπνοια.
7. Τρέμουλο.
8. Στομαχικές διαταραχές ή δυσπεψία.

Πώς αντιμετωπίζεται η θανατοφοβία;

Εάν ο φόβος του θανάτου επηρεάζει την ικανότητά σας να λειτουργείτε στο σχολείο, την εργασία ή σε κοινωνικές καταστάσεις, ζητήστε θεραπεία από έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Μπορεί να επωφεληθείτε από την ψυχοθεραπεία, μιλώντας για τον φόβο και το άγχος θανάτου.

Ενδεικτικά τύποι ψυχοθεραπείας περιλαμβάνουν:

• Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT): Η CBT μπορεί να σας βοηθήσει να αλλάξετε τον τρόπο που σκέφτεστε τον θάνατο, ώστε να μην είναι τόσο τρομακτικός. Μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσετε μη ρεαλιστικές πεποιθήσεις σχετικά με τον θάνατο, όπως το αίσθημα ότι ο θάνατος είναι «άδικος» ή ότι η διαδικασία θανάτου είναι πάντα επώδυνη. Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) σας δίνει επίσης τεχνικές για να διαχειριστείτε καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο αντιδράτε στις σκέψεις θανάτου, όπως η βαθιά αναπνοή.
• Θεραπεία έκθεσης: Αυτός ο τύπος θεραπείας σας εκθέτει σταδιακά σε μέρη, σκέψεις ή καταστάσεις που σχετίζονται με τον θάνατο. Μπορείτε να ξεκινήσετε γράφοντας για το πώς φαντάζεστε τον δικό σας θάνατο ή τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου. Άλλες τεχνικές έκθεσης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την επίσκεψη σε νοσοκομείο, τη σύνταξη διαθήκης, την ανάγνωση νεκρολογιών ή τη συζήτηση με κάποιον που πάσχει από ανίατη ασθένεια.